Etiketler

FİLM İNCELEMESİ: MİNAMATA: EKOLOJİK BİR FELAKET

©Larry Horricks

Andrew Levitas tarafından yönetilen Minamata filmi, ünlü Amerikalı fotoğrafçı W.Eugene Smith'in Minamata, Kumamoto'daki cıva zehirlemelerinin etkilerini belgelemek için 1971'de Japonya'ya yaptığı yolculuğun gerçek öyküsünü anlatıyor. 

Kısa 1 Özet

"New York, Amerika, 1971 - W. Eugene Smith (Johnny Depp), II. Dünya Savaşı'nın en saygın foto muhabirlerinden biri olarak kabul edildiği ihtişamlı günlerinin ardından toplumdan ve kariyerinden kopmuş alkolik, travma sonrası stres bozukluğu ile boğuşan bir münzeviye dönüşmüştür. Bir dizi gelişme sonrasında, Life Dergisi baş editörü Robert Hayes (Bill Nighy), onu gizli bir görevle Chisso'nun onlarca yıllık ağır endüstriyel ihmalinin sonucu, cıva zehirlenmesinden mustarip olan Japon sahil kenti Minamata'ya gönderir. W. Eugene Smith orada bu trajik durumu yaşamakta olan topluluğa kendini kaptırır. Kendini adeta onlardan biri gibi hisseder. Yorgun... Yılgın... Değersiz...

Minamata Hastalığına rağmen süren yaşam mücadelelerini, Chisso ve Japon hükümetince yaşadıklarının kabulü ve bu durumun giderilmesi adına, tutkuyla Minimata'daki herkesi... her şeyi fotoğraf makinesiyle belgeler. Sadece... ama sadece güvenilir bir fotoğraf makinasıyla donanmış olan Smith'in eşsiz siyah beyaz görselleri, Minamata'da yaşanan ekolojik felakete yürek burkan bir insani bakış açısı kazandırır. Sadece bir görev olarak geldiği Minamata ona yaşamını kökten değiştiren bir tecrübe kazandıracaktır."

Film, Tomoko ve annesinin o ikonografik banyo fotoğrafının çekim anından kısa bir kesit ile başlıyor. Kısık sesle Japonca bir ezgi mırıldanan anne, Tomoko'yu usul usul  yıkıyor. O banyoda işitilen su sesleri sürerken sahne birden, Eugene'nin karanlık odasında bir fotoğraf baskısını banyo etmekte olduğu küvete bağlanıyor ki, İşte tam da o anda Ten Years After'dan; "I'd Love to Change the World" fonda işitilmeye başlanıyor. Kıyak bir açılış olmuş. Ben hayli sevdim.

Genel itibariyle sinema otoriteleri Johnny Depp'in muhteşem bir oyunculuk sergilediğinde mutabık olsalar da baştan söylemeliyim ki, ben daha iyi performanslarını izledim... İzledik! Lakin hakkını da teslim etmek gerekir ki, gayet seviyeli bir oyunculuk sergilemiş. Sonuçta filmin ağırlığı doğrudan Depp'in canlandırdığı W. Eugene Smith karakterin omuzlarına yüklenmiş. Oyuncu kadrosunda yer alan Hiroyuki Sanada, Minami, Jun Kunimura, Ryo Kase, Tadanobu Asano, Bill Nighy ve Katherine Jenkins de Johnny Depp'e filmde gayet güzel eşlik etmişler.

Bir fotoğrafçı olarak filmdeki bir sahne de mevzu bahis, 'Fujifilm'in bir renkli film reklamında Eugene'nin reklam yüzü olma durumu' öncelikle beni oldukça şaşırttı ve ilgimi çekti.


Kısaca sahneyi özetlersem.

Ajansın kameramanı ve tercüman Aileen, W. Eugene Smith'in aynı zamanda stüdyosu olan daireye geliyorlar. Bir reklam filminin çekilmesi söz konusu... Fotoğrafçının öfke ile "Asla çekmedim!" dediğini işitiyoruz. Kastettiği kariyerinin o anına kadar hiç renkli fotoğraf çekmediği... Ekliyor da, "yakın takipçilerimin hepsi de bunun böyle olduğunu biliyorlar." Aileen, mevcut sözleşme kartını kullanıp, O'nu uyarsa da W. Eugene Smith; "Peki ben bunu imzaladım mı?" diye sorarak durumu kıvırıyor. İş tam çıkmaza girmek üzereyken; Aileen Francesco'da akşam "Will Naughton konseri var." diyecek oluyor ki, işte tam da o anda W. Eugene Smith çark eder oluyor. "Hadi yahu! diyor, şu aptal reklamı çekelim." Malumunuz Smith iflah olmaz bir caz sever ki zaten caz fotoğrafları da fotoğraf tutkunlarınca biliniyor.

Önceden de dediğim gibi filmdeki "W. Eugene Smith ve Fujifilm" ilişkisi oldukça ilgimi çekti. Öyle ki aşağıdaki e-posta içeriğinin İngilizce versiyonunu firmaya yolladım. Adamlar beni tınlamadılar bile... belki de yanılıyorumdur. Olur da geri dönerlerse bir güncelleme yapar durumu sizlerle paylaşırım.

"İlgili Makama,

Türkiye, İstanbul'dan bir fotoğrafçıyım.

Dün gece yönetmen Andrew Levitas'ın Minamata filmini izledim.

Aileen Mioko (Minami Bages) ve Eugene Smith (Johnny Depp) sahnelerinden birinde Fujifilm'in renkli negatif filmlerinden veya diyapozitiflerinden biri hakkında bir reklam çekmek için bir araya geldi.

Bu sadece film için bir kurgu mu, yoksa doğru mu?

Eğer doğruysa o reklam filminin orijinal görüntülerini izlemek nasıl mümkün olabilir?

Saygılarımla,"

Güncelleme: Yazdığım e-postaya bir geri dönüş oldu. Görselini doğrudan paylaşıyorum. Lakin İngilizce bilmeyenler için bir özet geçecek olursam: Bu doğru mu değil mi bilmiyoruz. Fakat Aileen'in biyografisinde bundan bahsedildiğine göre doğrudur. Şu anda bu reklam filmi gösterime açık değil. İleride yayınlama ihtimalini değerlendiriyoruz.


Aşağıdaki oynatıcı aracılığıyla Mirat'ın Puslu Fotoğraf Atlası'nın, filmle ilgili bölümünü dinleyebilirsiniz:


İlerleyen süreçte Aileen Chisso'nun sebep olduğu korkunç çevre kirliliği ve halkı etkileyen hastalığı W. Eugene Smith'e etraflıca anlatıyor. Konuya dikkat çekebilmek için küresel ilgiye ihtiyaç olduğunu söylüyor. Evrak ve fotoğraflarla dolu olduğunu sonradan anlayacağımız bir zarf bırakıyor. 

Eugene - Travma sonrası strese bağlı uykusuzluk ve kabus dolu bir gecede zarftaki evrak ve fotoları inceleyip, ertesi günü soluğu "Life" dergisinde alıyor ki, zaten Life baş editörü Robert "Bob" Hayes ile yaptığı konuşmalar sonrasında da Japonya'nın yolunu tutuyor. Yeri gelmişken, Minamata filmi; Aileen Mioko ve W. Eugene Smith'in aynı adlı kitaplarına dayanıyor.

Filmden bir replik;

"Kızılderililer, fotoğrafın kelimenin tam anlamıyla öznenin ruhunun bir parçasından onu yoksun bırakacağına inanıyorlardı. Ancak aynı zamanda fotoğrafçının ruhunun bir parçasını da alabilir." - W. Eugene SMITH

Minamata'ya ulaşan ikilinin sürece dahil oluşları, yöre insanıyla iletişime geçişleri, özellikle W. Eugene Smith'in yerel halkla kurduğu empati ilişkisi tadında bir çizgide izleyiciye aktarılmış. Çok yoğun bir içerik, olay ve gelişmelere sahip bu süreç, yerinde sahne ve repliklerle gayet güzel özetlenmiş. Yaşanan her şey vurgulanmakla birlikte yönetmen Andrew Levitas ayrıntılarda boğulmayarak güzel bir iş ortaya koymuş.

Yönetmene dair altını çizmek istediğim bir diğer unsur da şu; işini garanti altına almak adına Johnny Depp'e sırtını yaslamamış. Kasabalıların kendi içlerinde cereyan eden hadiselere (protestolar, toplantılar, oylamalar, v.b.leri) de odaklanarak yaşanan mikro öyküleri de gözler önüne sermiş. Ben bu yaklaşımı sevdim ve takdir ettim.

Görüntü yönetmeni Benoît Delhomme, tıpkı Smith'in bilindik birçok fotoğrafını çağrıştıran keyifli sahnelerle filmi, seyri keyifli bir hale getirmiş. Açılış sahnesini tasvir ederken de aktardığım üzere, film boyunca müziğin kullanımı son derece etkili, ancak bazı vurucu anları daha etkin kılmak için harika 'es'ler de kullanılmış ki, ben oldukça başarılı buldum.

Filmden bir diğer replik;

"(Fotoğraf çekmek için) İzin (almak), (bir kadından) öpücük istemek gibidir. Anın canına okursun, asla istediğini alamazsın." - W. Eugene SMITH

Finale doğru Tomoko Uemura'nın banyo esnasında çekilen eşsiz fotoğrafının bir canlandırmasına şahit olmak, Minamata'da olup biten her şeyin izleyici tarafından su götürmez bir netlikte algılanmasına vesile oluyor.
 
Yüzü gözü Perşembe pazarına dönmüş (çünkü W. Eugene Smith, Yakuza olduğu iddia edilen bir grup adam tarafından linç ediliyor.) duygusal kırılma döneminin orta yerindeki bir fotoğrafçı, eşsiz dram ve ilahiliğin bir araya geldiği şiirsel ana-çocuk ilişkisinin nefes kesici anları ve güçlü bir kadının (Aileen Mioko) eşlikçiliği sayesinde modern zamanların Pietà'sının vücut bulduğu o sahne enfes... tatlı... tatlı... bir zoom-in yapılıyor sahneye... sonra çekilen fotoğrafın W. Eugene Smith'in karanlık odasında fotoğraf kağıdının üstünde ilk defa belirdiği an'a şahit oluyoruz.

Film, özellikle fotoğraf tutkunları için W.Eugene Smith'i tanımak adına bir fırsat. Sinefiller ise muhtemelen vasat-vasat üstü arasında değerlendireceklerdir. Yine de fırsat bulup izleyebilenlere; "İyi Seyirler!"



- Peki, bu filmde anlatılan öykünün ardından ne olmuştu?

1973 baharında Chisso, - tıbbi gereksinim ve genel geçer bakım masraflarının karşılanması için - bir Japon mahkemesi tarafından ödenmesine karar verilen en yüklü tazminatı ödedi.

Not: Şimdiye kadar Chisso, tazminat ve temizleme maliyetleri için toplam 242 milyar Japon Yeni - mevcut döviz kurlarında kabaca 2 milyar Amerikan Doları - ödedi.

Bu gelişme gönüllere su serpse de, Chisso ve Japon Hükümeti anlaşmanın ahlaki ve finansal özünü asla onaylamadılar.

2013 yılında Japon Başbakanı, günümüzde halen acı çekmeye devam eden on binlerce mağdurun acısının varlığını inkar ederek, "Japonya cıva zehirlenmesinden kurtuldu" açıklamasını yaptı.

Annesi tarafından yıkanan Tomoko (Minamata, Japonya, 1972) fotoğrafı foto-muhabirlik tarihini en önemli fotoğraflarından biri olarak kabul gördü. Öyle ki Michelangelo'nun Pietà'sına eşdeğer görüldü.

Aileen Mioko ve W. Eugene SMITH 28 Ağustos 1971'de evlendiler.

W. Eugene SMITH, 15 Ekim 1978'de dolaylı olarak Chisso Fabrikasında aldığı yaralar sonrasında öldü.

Minamata serisi dahilindeki fotoğraflar, çektiği son fotoğraflardır.

Aileen Mioko, Minamata topluluğuyla doğrudan ilgilenmeye devam etti. Bugüne kadar çevre kirliliğine karşı verdiği mücadeledeki kararlılığını da sürdürdü.

Gölge Fanzin, filmin Netflix Türkiye'de gösterilmesi için zemin yokluyor. Desteklemek isterseniz ilgili tweet'i RT edebilirsiniz.




Filmin Türkiye'deki gösterim tarihi tam bir yılan hikayesine dönmüş durumda, aşağıda filmin sürekli değişen gösterim tarihleri yer alıyor. Muhtemelen filmi sinemalarda izleyemeyeceğiz. Şansınızı zorlamak isterseniz internette bazı kaynaklardan filmi izlemek mümkün. Yasal bağlayıcılığı sebebiyle maalesef buradan paylaşamıyorum.

02.04.2021 Filmin tarihi ertelendi ve belirsiz olarak değişti.
07.01.2021 Vizyon tarihi 07.05.2021 olarak değişti.
31.12.2020 Filmin tarihi ertelendi ve belirsiz olarak değişti.
05.10.2020 Vizyon tarihi 12.02.2021 olarak değişti.
23.06.2020 Vizyon tarihi 27.11.2020 olarak değişti.
08.04.2019 Film, vizyon tarihi 25.09.2020 olarak anons edildi.

"Parası neyse veririz, lakin doya doya izleriz." diyenlere ise müjdemi bir diğer bağlantı ile vereyim.
HD: £9.99 - SD: £7.99 (VPN gerekli)



Alternatif bir diğer (powerapp) podcast bağlantısı:


- aynı mızrapla bir başkası daha iyi çalar...

E-postayla Gönderme
Labels:

Yorumlar

Yorum Gönder